Rośliny zwane iglakami są najpowszechniej wykorzystywanymi w ogrodach przydomowych, zdobiąc trawniki, grupy nasadzeń i skalniaki, a także chroniąc ogród w postaci żywopłotu. Świat roślin zwanych iglakami obejmuje setki różnych gatunków i tysiące odmian od małych płożących się krzewinek do wielkich kilkudziesięciometrowych drzew.
Dlaczego iglaki?
Atrakcyjność iglaków wynika z różnorodności kształtów i pokroju, gdyż mogą przybierać kształty kuliste, stożkowe, kolumnowe, czy rozłożyste. Poza tym są to rośliny zimozielone, co oznacza, że zdobią ogród przez cały rok, oczywiście poza modrzewiem, który gubi igły na zimę. Drzewa i krzewy iglaste występują w różnych odmianach kolorystycznych, nie tylko zielonych. Dzielą się one pod względem koloru igieł na : zielone, niebieskie i złociste, co powoduje ich niezwykłą funkcjonalność w przypadku komponowania ogrodu ozdobnego. Inną niewątpliwą ich zaletą jest właśnie wielofunkcyjność. Nawet w niewielkim ogrodzie można wśród innych roślin zasadzić odmianę karłowatą krzewu iglastego, np. jałowca czy cisa. Iglaki mogą być także ozdobą skalniaka razem z wrzosami, mogą otaczać oczko wodne czy ścieżkę, albo stanowić żywopłot. Do zalet należy też zaliczyć łatwość w uprawie iglaków i ich wieloletnia żywotność. W zależności od osiąganych rozmiarów, wyglądu i wymagań mogą one być wykorzystywane na różne sposoby, co zależy zarówno od gatunku jak i odmiany. Żywe zielone ściany cieszą się ogromną popularnością. Iglaki mają wiele praktycznych i estetycznych zalet. Dzięki tworzonym przez nie żywopłotom możemy zachować prywatność, otrzymujemy ochronę przed hałasem i kurzem ulicy. Otrzymamy wtedy swoją wymarzoną enklawę spokoju.
Co wybrać?
Wśród dostępnych na rynku iglaków możemy spotkać: świerki, jodły, choiny, cisy, cyprysiki, modrzewie, sosny i jałowce. Wybór poszczególnych gatunków dokonuje się w zależności od koncepcji stylu ogrodu i funkcji, jaką mają pełnić. Odmiany kolumnowe i stożkowe dobrze prezentują się wśród wrzosów lub jako żywopłoty, zwłaszcza świerki, tuje i jodły. Żywopłot taki można potem formować. Tłem, ekranem dla innych roślin będą cisy, cyprysiki i tuje. Na skarpy i skalniaki nasadzimy pośród kolorowo kwitnących bylin jałowce płożące lub kuliste i karłowate świerki. Dobrze będzie tu wyglądał jałowiec płożący, świerk pospolity i cis oraz kosodrzewina. Wśród wrzosów na glebie kwaśnej dobrze posadzić jodłę górską lub balsamiczną, sosnę pospolitą i żywotnik syberyjski. Na rośliny mające okrywać powierzchnię ogrodu stosuje się okazy, które osiągają małe wysokości i rozrastają się wszerz. Do ozdobienia oczek wodnych nadają się z kolei drzewka i krzewy dobrze znoszące formowanie i cięcie jak choina kanadyjska, cis pospolity, wszystkie odmiany cyprysika, daglezja zielona, jałowiec pospolity i jałowiec chiński. W ogrodach dużych można sadzić wysokie drzewa jodły czy sosny.
Jednak przy wyborze roślin powinniśmy kierować się nie tylko ich funkcjonalnością, kolorem i kształtem, ale i wyglądem rośliny od kątem jej kondycji i zdrowia. Należy zwrócić uwagę na system korzeniowy i ogólny wygląd oraz objawy chorobotwórcze. Jak wyglądają igły lub łuski oraz pokrój drzewa lub krzewu? Czy nie mają przebarwień, plam brunatnych i wierzchołków ogołoconych? Takie cechy mogą świadczyć o chorobie rośliny lub żerujących na niej szkodnikach.
Przygotowujemy glebę i sadzimy
Przed posadzeniem iglaków należy przygotować dobrze glebę. Oczywiste jest usunięcie chwastów i korzeni innych roślin. Następnie spulchniamy ziemię na głębokość szpadla. Aby ziemię lekko zakwasić, najlepiej podsypać nieco torfu lub dodać kompost. Jeżeli gleba jest zbyt ciężka, gliniasta, należy ją rozluźnić, dodając piasek, obornik lub właśnie torf. Sadzonki umieszcza się w dołku na głębokość całego systemu korzeniowego, ubija lekko i obficie podlewa. Przy sadzeniu żywopłotu stosuje się dwa rzędy i odległość między roślinami 50 cm. Najlepszym terminem sadzenia iglaków jest wrzesień i październik. Nie zaleca się sadzić później, gdyż przed nadejściem zimy nie zdążą się ukorzenić i przemarzną. Przed sadzeniem należy zapoznać się z rodzajem stanowisk, jakich wymagają poszczególne gatunki iglaków. Na przykład jałowiec, świerk i sosna wymaga miejsca słonecznego, wtedy najlepiej rosną , podczas gdy choina kanadyjska lubi miejsca zacienione. Cyprysik groszkowy lubi miejsca ciepłe, osłonięte od wiatru i wymaga żyznej próchniczej ziemi. Daglezja natomiast nie jest wybredna, jeżeli chodzi o podłoże i jest dość odporna na suszę, jednak może przemarzać podczas surowych zim.
Jałowiec pospolity jest łatwy w uprawie i może rosnąć zarówno na stanowiskach słonecznych jak i zacienionych. Poza tym nie ma zbyt dużych wymagań glebowych, dobrze rośnie zarówno na piaszczystym i jałowym podłożu, jest wytrzymały na suszę i mrozy. Z kolei jodła górska jest łatwa w uprawie, lubi miejsca słoneczne i nie przeszkadzają jej nawet silne wiatry. Na dodatek jest całkowicie mrozoodporna i dobrze reaguje na ściółkowane. Natomiast jej kuzynka jodła pospolita jest trudna w uprawie, mimo iż jest to nasz gatunek rodzimy. Podczas ostrzejszych mrozów może przemarzać, dlatego potrzebuje osłon. Ponadto gatunek ten źle znosi zanieczyszczenie powietrza i suszę. Jak widać z tego, każdy gatunek drzewa lub krzewu iglastego wymaga odmiennego stanowiska i innego podłoża. Wybierając odpowiednią roślinę, należy zatem wziąć pod uwagę położenie ogrodu, rodzaj i czas nasłonecznienia, kierunek stron świata i rodzaj gleby. Dopiero wtedy można zaplanować rozmieszczenie iglaków w ogrodzie, stwarzając im najbardziej optymalne warunki życia zgodnie z ogólną koncepcją ogrodu, zależnością od pozostałych roślin i funkcją, jaką mają pełnić.
Pielęgnacja też potrzebna
Posadzone już krzewy i drzewka iglaste musimy regularnie podlewać, inaczej schną. Co więcej, w ciepłe dni zimy również musimy czynność tą powtarzać. Rośliny te nie gubią liści, więc zimą mają większe zapotrzebowanie na wodę niż inne gatunki. Nie mogą jej pobrać z zamarzniętej gleby i dochodzi u nich do zjawiska suszy fizjologicznej. W rezultacie będą przemarzać, brązowieć i zamierać. Oczywiście zimowego podlewania nie stosuje się w przypadku mrozu i co za tym idzie zamarzania gruntu a jedynie w okresie czasowej odwilży.
Jeżeli chodzi o nawożenie, należy je stosować w przypadku gleby ubogiej. Szczególnie dobrze iglaki reagują na nawozy organiczne o spowolnionym działaniu. Wiosną stosować trzeba nawozy azotowe a latem i na początku jesieni potasowe i fosforowe. Przy iglakach stosuje się także ściółkowanie korą , liśćmi czy żwirem. Latem chroni ono przed wysychaniem i rozwojem chwastów a zimą przed przemarzaniem. Innym elementem pielęgnacji iglaków jest cięcie. Głównie dotyczy to roślin stanowiących żywopłoty. Inne można dowolnie przycinać formując koronę. Wymagane jednak jest cięcie pędów porażonych, zaatakowanych przez szkodniki lub uszkodzonych.
Cięcie iglaków najlepiej wykonywać wczesną wiosną i na początku lata. Jeżeli chodzi o żywopłoty, zabieg cięcia ogranicza się do minimum. Co kilka lat rośliny żywopłotowe powinno się odmłodzić, usuwając część najstarszych pędów. Ponadto skracając pędy, spowodujemy, że żywopłot będzie gęstszy, bo rośliny lepiej będą się krzewiły. Dalszy zabieg cięcia zależy od konkretnego gatunku. Cięcie wykonuje się dwukrotnie od wczesnej wiosny do końca sierpnia. Jedynie bukszpany i ligustry strzyże się częściej. Oczywiście unikamy cięcia w czasie suszy lub długotrwałych opadów. Pozostawienie rośliny przez rok bez formowania może doprowadzić do zmiany jej pokroju.
Wiele gatunków iglaków, zwłaszcza młode okazy i rośliny pochodzące z ciepłych krajów, przed nadejściem zimy wymaga ochrony przed mrozem. Oprócz wspomnianego już ściółkowania rośliny okrywa się materiałem przepuszczającym powietrze, np. agrowłókniną. Można też zbudować prowizoryczne ścianki , które zabezpieczają przed silnymi wiatrami. Zimą trzeba także usuwać zalegający na nich ciężki śnieg z uwagi na możliwość złamania gałęzi.
Podsumowując, iglaki posiadające tak wiele zalet, nie wymagają nadzwyczajnie trudnej pielęgnacji i uprawy, co stawia je na pierwszym miejscu wśród roślin użytkowych i ozdobnych.